Trung Quốc là điểm đến hấp dẫn với nền văn hóa lâu đời, danh lam thắng cảnh nổi tiếng và ẩm thực đa dạng. Tuy nhiên, để có chuyến đi thuận lợi và trọn vẹn, du khách cần nắm rõ những quy định về visa, phong tục địa phương, cách sử dụng các ứng dụng thanh toán số phổ biến, cùng với việc chuẩn bị trang phục phù hợp theo từng mùa. Dưới đây KH Travel sẽ chia sẻ những lưu ý quan trọng giúp bạn tận hưởng trọn vẹn hành trình khám phá đất nước tỷ dân này.

Thủ tục và giấy tờ

Du khách Việt Nam cần có visa để nhập cảnh Trung Quốc, trừ một số trường hợp đặc biệt như quá cảnh dưới 72 giờ tại một số thành phố nhất định (Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu). Hộ chiếu phải còn hiệu lực ít nhất 6 tháng kể từ ngày nhập cảnh và có ít nhất 2 trang trống để đóng dấu. Để xin visa, cần chuẩn bị đơn đăng ký (có thể điền online), ảnh 4x6cm nền trắng, bằng chứng tài chính (sao kê ngân hàng 3 tháng gần nhất), vé máy bay khứ hồi, giấy xác nhận nghỉ phép và lịch trình du lịch chi tiết. Thời gian xử lý visa thường từ 4-7 ngày làm việc, phí visa khoảng 780.000-1.000.000 VND tùy loại và thời gian xử lý. Nên nộp hồ sơ qua trung tâm visa ủy quyền hoặc trực tiếp tại lãnh sự quán để đảm bảo thủ tục chính xác.

Tiền tệ và thanh toán

Đơn vị tiền tệ chính thức là Nhân dân tệ (CNY/RMB), tỷ giá dao động khoảng 1 CNY = 3.500-3.700 VND. Thanh toán không tiền mặt cực kỳ phổ biến, chiếm hơn 90% giao dịch, chủ yếu qua WeChat Pay và Alipay. Tuy nhiên, du khách nước ngoài gặp khó khăn khi đăng ký các ứng dụng này do cần số điện thoại và tài khoản ngân hàng Trung Quốc. Một số ngân hàng lớn như Bank of China, ICBC đã hỗ trợ liên kết thẻ quốc tế với WeChat Pay, nhưng quy trình phức tạp. Nên mang theo tiền mặt USD (dễ đổi hơn VND), có thể đổi tại ngân hàng, khách sạn hoặc các điểm đổi tiền được cấp phép. Thẻ tín dụng Visa/Mastercard được chấp nhận tại khách sạn cao cấp, trung tâm thương mại lớn nhưng không phổ biến tại cửa hàng nhỏ, nhà hàng địa phương. Nên chuẩn bị ít nhất 1.000-2.000 CNY tiền mặt cho những ngày đầu.

Giao thông

Hệ thống giao thông công cộng tại các thành phố lớn rất phát triển và hiện đại. Tàu điện ngầm (subway) có tại hơn 40 thành phố, vận hành từ 5h30-23h30, giá vé 3-10 CNY/lượt tùy khoảng cách. Có thể mua vé lẻ hoặc thẻ giao thông (thường gọi là “一卡通”) để sử dụng cho cả tàu điện ngầm và xe buýt. Xe buýt có giá rẻ (1-2 CNY) nhưng khó sử dụng do rào cản ngôn ngữ. Taxi chính quy có đồng hồ, giá khởi điểm 10-14 CNY, nên yêu cầu tài xế bật đồng hồ. Didi Chuxing là ứng dụng gọi xe phổ biến nhất, có phiên bản tiếng Anh nhưng cần số điện thoại Trung Quốc để đăng ký. Tàu cao tốc (CRH/高铁) kết nối các thành phố chính với tốc độ 250-350 km/h, rất đúng giờ và thoải mái, cần đặt vé trước qua 12306.cn hoặc qua app. Xe đạp chia sẻ như Mobike, Ofo rất phổ biến nhưng cần app và thanh toán điện tử.

Ngôn ngữ và giao tiếp

Tiếng Trung Quan Thoại (Mandarin/普通话) là ngôn ngữ chính thức, được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, mỗi vùng còn có phương ngữ riêng như Quảng Đông tại Quảng Châu, Thượng Hải tại Thượng Hải. Tiếng Anh không phổ biến, chỉ có tại khách sạn 4-5 sao, sân bay quốc tế và một số khu du lịch nổi tiếng. Nhân viên trẻ tuổi tại các thành phố lớn có thể hiểu tiếng Anh cơ bản. Nên học một số cụm từ thiết yếu: “你好” (nǐ hǎo – xin chào), “谢谢” (xiè xie – cám ơn), “不好意思” (bù hǎo yì si – xin lỗi), “多少钱” (duō shǎo qián – bao nhiêu tiền), “厕所在哪里” (cè suǒ zài nǎ lǐ – nhà vệ sinh ở đâu). Các ứng dụng dịch thuật hữu ích: Google Translate (cần VPN), Baidu Translate, Microsoft Translator, Pleco (từ điển). Tính năng dịch bằng camera rất hữu ích để đọc menu, biển báo. Viết địa chỉ bằng tiếng Trung trước khi đi để dễ dàng chỉ đường cho taxi.

Internet và công nghệ

Tường lửa Internet Trung Quốc (Great Firewall) chặn nhiều trang web và dịch vụ quốc tế: Google (tìm kiếm, Gmail, Maps, Play Store), Facebook, Instagram, WhatsApp, YouTube, Twitter, Netflix, Spotify. Các dịch vụ thay thế địa phương: Baidu (thay Google), WeChat (thay Facebook/WhatsApp), Weibo (thay Twitter), Youku/iQiyi (thay YouTube). VPN là giải pháp để truy cập các trang web bị chặn, nên cài đặt và test trước khi đi. Một số VPN phổ biến: ExpressVPN, NordVPN, Surfshark, nhưng hiệu quả không ổn định do chính phủ liên tục chặn. WiFi miễn phí có tại hầu hết khách sạn, nhà hàng, trung tâm thương mại, tàu cao tốc, nhưng tốc độ có thể chậm. Thuê pocket WiFi (300-500 CNY/tuần) hoặc mua SIM card prepaid (China Mobile, China Unicom, China Telecom) với gói data, giá khoảng 50-100 CNY/tháng. Lưu ý SIM card cần đăng ký bằng passport và có thể mất 1-2 ngày để kích hoạt.

Văn hóa và phong tục

Văn hóa Trung Quốc coi trọng sự tôn kính với người lớn tuổi, thứ bậc xã hội và “mặt” (面子 – danh tiếng). Khi chào hỏi, nên cúi đầu nhẹ hoặc bắt tay, tránh ôm hôn trong lần đầu gặp. Tặng quà cần tránh: đồng hồ (liên quan đến cái chết), hoa trắng (tang lễ), dao kéo (cắt đứt quan hệ), gương (dễ vỡ), số 4 (phát âm giống “chết”). Màu sắc may mắn: đỏ, vàng; không may mắn: trắng, đen. Khi ăn uống, nên chờ người lớn tuổi nhất động đũa trước, không nên ăn hết sạch (tỏ ra chủ nhà keo kiệt), không dựng đũa thẳng trong bát cơm (giống nhang cúng). Việc mặc cả là bình thường tại chợ và cửa hàng nhỏ, có thể giảm 30-50% giá ban đầu. Tránh thảo luận về chính trị, Tây Tạng, Đài Loan, Thiên An Môn. Tôn trọng quy tắc xếp hàng, không nói to trong phương tiện công cộng, không chụp ảnh người lạ không xin phép.

An toàn và sức khỏe

Trung Quốc là một trong những nước an toàn nhất thế giới với tỷ lệ tội phạm bạo lực thấp. Hệ thống camera an ninh rất phát triển, đặc biệt tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, vẫn nên cẩn thận với tài sản cá nhân tại khu vực đông người như ga tàu, sân bay, khu du lịch nổi tiếng. Các vấn đề sức khỏe cần lưu ý: ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn (nên mang khẩu trang), chất lượng nước máy không đảm bảo (chỉ uống nước đóng chai), thực phẩm đường phố có thể gây rối loạn tiêu hóa. Bệnh viện công có chất lượng tốt nhưng đông đúc, bệnh viện tư nhân và quốc tế đắt hơn nhưng có dịch vụ tiếng Anh. Nên mua bảo hiểm du lịch bao gồm chi phí y tế, sơ tán khẩn cấp. Số điện thoại khẩn cấp: 110 (công an), 119 (cứu hỏa), 120 (cấp cứu). Mang theo thuốc cá nhân cần thiết và đơn thuốc bằng tiếng Anh. Một số loại thuốc phổ biến có thể bị cấm hoặc kiểm soát nghiêm ngặt.

Mua sắm

Trung Quốc là thiên đường mua sắm với đa dạng từ hàng cao cấp đến hàng bình dân. Các khu mua sắm nổi tiếng: Nanjing Road, Huaihai Road (Thượng Hải), Wangfujing (Bắc Kinh), Shamian Island (Quảng Châu). Trung tâm thương mại hiện đại có giá cố định, chấp nhận thẻ tín dụng. Chợ truyền thống như Silk Market (Bắc Kinh), Yuyuan Bazaar (Thượng Hải) có thể mặc cả mạnh, bắt đầu từ 20-30% giá yêu cầu. Hàng điện tử tại Zhongguancun (Bắc Kinh), Huaqiangbei (Thâm Quyến) có giá tốt nhưng cần kiểm tra kỹ về warranty và compatibility. Hàng hiệu thường có giá rẻ hơn so với các nước khác, đặc biệt trong các đợt sale. Cẩn thận với hàng nhái chất lượng cao, đặc biệt là đồng hồ, túi xách, giày dép. Quy định hải quan Việt Nam: miễn thuế dưới 10 triệu VND, thuế suất 10% cho hàng cá nhân từ 10-100 triệu VND. Một số sản phẩm bị cấm: thịt, sữa, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Nên giữ hóa đơn mua hàng để khai báo hải quan.

Thời tiết

Trung Quốc có khí hậu đa dạng do diện tích rộng lớn, từ nhiệt đới ở phía Nam đến ôn đới lạnh ở phía Bắc. Mùa xuân (3-5): thời tiết dễ chịu 15-25°C, có mưa phùn, nên mang áo khoác nhẹ. Mùa hè (6-8): nóng ẩm 25-35°C, có mưa nhiều, đặc biệt tại miền Nam, nên mang quần áo thoáng mát, ô dù, kem chống nắng. Mùa thu (9-11): thời tiết lý tưởng 18-28°C, ít mưa, bầu trời trong xanh, là mùa du lịch cao điểm. Mùa đông (12-2): miền Bắc rất lạnh -10 đến 5°C, có tuyết, cần áo ấm dày; miền Nam mát mẻ 10-20°C. Bão thường xảy ra từ tháng 7-10 tại các tỉnh ven biển phía Đông. Chất lượng không khí tại các thành phố lớn thường xấu vào mùa đông do sưởi ấm bằng than. Nên theo dõi dự báo thời tiết và chỉ số AQI (Air Quality Index) trước khi đi. Ứng dụng hữu ích: China Weather, AirVisual. Thời điểm tốt nhất du lịch: tháng 4-5 và 9-11, tránh Golden Week (1-7/10) và Tết Nguyên Đán (tháng 1-2) do đông đúc và giá cao.

Kết luận

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng về thủ tục, hiểu biết về văn hóa và nắm vững các thông tin thực tế về giao thông, thanh toán, giao tiếp sẽ giúp chuyến du lịch Trung Quốc của bạn trở nên thuận lợi và trọn vẹn hơn. Mặc dù có thể gặp phải một số khó khăn do rào cản ngôn ngữ và công nghệ, nhưng với sự chuẩn bị chu đáo và tinh thần cởi mở, bạn sẽ có những trải nghiệm tuyệt vời tại đất nước với nền văn minh 5000 năm lịch sử này.